Alaturka ve Alafranga Saat

Ahmet Mithad Efendi’nin romanlarını okurken kafa karıştıran bir saat kavramı ile karşılaşınca, bunun eski Alaturka Saat kavramından kaynaklandığını anladım. Gece 1’de akşam yemeğinin yendiğini okuyunca bunun Ezani Saat denilen ve muhtemelen birçoğumuzun ne olduğunu bilmediği eski saat uygulamasından geldiğini anlayıp kısa bir araştırma yaptım.

Buna göre, Alaturka Saat için bulduğum bilgiler özetle şöyledir:

1. günesin batisinda 12’yi gosterecek sekilde ayarlanmis saat.
2. hangi mevsim olursa olsun aynı saatte güneşin konumunun (doğu batı düzleminde) aynı olduğu saattir. şöyle ki: güneş tam battığında saat 12’dir (günümüz saatinde güneş en tepedeyken saat 12’dir). örneğin 1 temmuzda alaturka saat 12’yi gösterdiğinde alafranga saat 19.45 + 1 saat yaz uygulaması = 20.45’i gösterir.
   1 ocakta ise alaturka saat 12’yi gösterdiğinde alafranga saat 16.50’yi gösterir (bu rakamları güney yarımkürede denemeyin)
   yani alaturka saat günü 24 eşit zaman dilimine bölünmüş değildi. alaturka saat yaz, kış, günün her saati aynı aydınlık zamana rastlardı. saat 4 deyince hengi mevsim olursa olsun güneşin aynı pozisyonuna tekabül ederdi. amaç namaz vakitlerinden sapmamaktır.
   tanzimat fermanıyla birlikte ticari hayattan sonra 1 ocak 1926’dan itibaren yürürlüğe giren 26 aralık 1925 tarih ve 697 sayılı kanunla uygulamadan tamamen kalkmıştır.

Buna dair, Burhan Felek’in Milliyet gazetesinde yazdığı bir yazıyı da http://mekaniksaat.blogspot.com adresinde buldum. Onu da eklemeyi uygun görüyorum.

Ahmet Mithad Efendi’nin romanlarını okurken kafa karıştıran bir saat kavramı ile karşılaşınca, bunun eski Alaturka Saat kavramından kaynaklandığını anladım. Gece 1’de akşam yemeğinin yendiğini okuyunca bunun Ezani Saat denilen ve muhtemelen birçoğumuzun ne olduğunu bilmediği eski saat uygulamasından geldiğini anlayıp kısa bir araştırma yaptım. Buna göre, Alaturka Saat için bulduğum bilgiler özetle şöyledir: günesin batisinda…